IN MEMORIAM
It is with great sadness that we announce the passing
of conductor, pianist and composer
Reinbert de Leeuw at the age of 81
The music world has lost a great and inspiring musician
14 February 2020
With Reinbert de Leeuw (1938 - 2020), the music world has lost a giant
In the world of contemporary composed music, Reinbert de Leeuw was well and truly the only Known Dutchman. On Friday, the conductor and composer died at the age of 81. De Leeuw owed his fame, of course, to the television programme Toonmeesters, in which documentary maker and good friend Cherry Duyns had him talk about composers he admired. Composers like Messiaen, Ligeti, Ustvolskaya, Kagel, Vivier, Górecki. And telling, that was something De Leeuw could do. Interviewers knew how to interrupt his inspired streams of words, monologues actually, only with great difficulty to ask a question, which, after a slightly disturbed look, would then be the start of yet another monologue.
Wilfried de Jong, De Leeuw's interviewer on an episode of Zomergasten in 2014, could relate. On De Wereld Draait Door, where De Leeuw was a regular guest, Matthijs van Nieuwkerk had to repeat every time that airtime was limited. In that same programme, De Leeuw wrote television history, with an integral performance on prime time of John Cage's silent piece 4'33".
De Leeuw's musical enthusiasm, and thus the way he talked about music, had manic traits. He couldn't help it: music was his everything. Even as a child, when he visited the Concertgebouw when he was ten, with the passe-partout of his parents, both busy psychiatrists who had no time for concert visits. Back home after a piano recital, little Reinbert would then compose after what he had heard, or write a new lemma in personal music encyclopaedia. But his parents wanted nothing to do with studying music. Music was fun as a hobby, alongside a serious job. And so De Leeuw went on to study Dutch.
Obsession with music
Everything changed when in 1953 his father Kees died in a psychiatric clinic of heart failure during a sleep cure, and four years later he also lost his mother Dien, to cancer. Reinbert was then eighteen, orphaned, and in great confusion. Two years later, he took a decisive step: he quit studying Dutch and wanted to go into music. Via his piano teacher Loes Henrichs, he ended up at the Muzieklyceum with the renowned pedagogue Jaap
Spaanderman. At the Hague Conservatory, he chose the main subject Theory and studied Composition with Kees van Baaren. He was in the same class as Louis Andriessen, Jan van Vlijmen, Peter Schat and Misha Mengelberg. Together, they would change the Dutch musical landscape in the 1960s. In The Hague, where he soon became a teacher, he developed an abiding, obsessive interest in the harmonics of late Romanticism, the period 1880-1913, 'in which the seeds were laid of everything that would happen later'.
As a young pianist, De Leeuw stood out with extraordinary programmes. He broke through with a recital at the Stedelijk Museum, with late works by Liszt, by the then unknown Charles Ives and by Stockhausen, one of the forerunners of modernism. Also important was his promotion of Erik Satie. The Harlekijn label released the records Early Piano Works Vol. 1 and 2 - including the Gnossiennes and the Gymnopédies in ultra-rare performances - which hundreds of thousands of Dutch people bought, including television and documentary makers. In those days, no image of a desolate landscape or lonely street could appear on TV without Satie's music sounding underneath. De Leeuw formed a piano duo with Maarten Bon, with whom he played music by Olivier Messiaen for the first time (Visions de l'Amen), a composer who would occupy his mind for the rest of his life.
A new passion
In 1974, he was asked by Henk Guittart, a student at the now royal Hague Conservatory, whether he would help an ensemble of students rehearse Schoenberg's Pierrot lunaire. De Leeuw found a new passion in conducting and out of the student club emerged the Schönberg Ensemble, which would develop into a group of world renown. Although he was self-taught and there was much to criticise technically about his playing, De Leeuw made a career as a conductor, of mainly contemporary music - although Piet Veenstra, the artistic director of the Residentie Orkest, also
gave him the opportunity to develop in more regular repertoire.
De Leeuw's conducting career culminated in a performance of Messiaen's mastodonical Saint François d'Assise with the Radio Philharmonic Orchestra, in Pierre Audi's grandiose, enchanting projects with music by Claude Vivier with the then Netherlands Opera, and in surprising, lived-in but idiosyncratic performances of Bach's St Matthew and St John Passion with Holland Baroque.
But also the long series of more or less important world premieres by Dutch composers, led by Louis Andriessen and further by Klaas de Vries, Rob Zuidam and Jan van de Putte (the list is endless) and by international heavyweights (Ligeti, Reich, Kurtág, Gubaidoelina, Ustvolskaya, Kagel) aroused deep admiration. All of them wore De Leeuw on their hands as a devout and extremely serious interpreter.
He himself dried up as a composer in the 1970s, in his own words because he admired other composers too much. Yet in 2015, he still came out with his magnum opus: the impressive orchestral work Der nächtliche Wanderer, which was also heard abroad. Then there were the board positions that allowed De Leeuw to emerge as a power factor of importance in Dutch musical life. In 2018, at 80, he was awarded multiple honours for all this, with the Silver Medal of the City of Amsterdam and the Prins Bernhard Cultuurfonds Prize (150,000 euros) for all his work.
In big things big
Late in his life, however, he was tarnished. Musicologist Thea Derks wrote a biography about him, which contained many eulogies, but also passages that were unkind to him, about his private life, character, his youth, his relationship-less and asexual life, his absolutist tendencies and his inability to deal with criticism. Every publicity moment was then seized upon to proclaim that Derks had done a botched job. In Het Parool, he even said he wanted to have an investigation into whether the book could be taken off the market (which he later denied). That this only served to fuel attention for the biography did not seem to interest him. But, that was just the way he was. Or, to quote Bordewijk, 'such was his nature, in big things he was big, in small things he was small';.
Last concert
De Leeuw, already physically very weak for quite some time, gave his last concert on 13 January in the Muziekgebouw, in a programme of works by Schubert, Kurtág, Van de Putte and De Vries. He then played a pianino, a small instrument, because he was too weak to still be able to press the keys of a large Steinway. The death symbolism of the theatrical concert will not have escaped anyone at the time.
On Friday, the 14th February 2020 , De Leeuw died at the age of 81. The music world loses a giant.
Tekst Erik Voermans, February 2020
_____________________________________
Ter nagedachtenis aan deze grote kunstenaar hebben wij besloten de informatie die wij in de loop der jaren op deze website hebben verzameld, beschikbaar te houden voor de geïnteresseerde lezer.
In memory of this great artist, we have decided to keep the information we have collected over the years on this website available to interested readers.
Reinbert de Leeuw - Latest News
Jahrespreise der deutschen Schallplattenkritik 2019
Der "Preis der deutschen Schallplattenkritik“ e.V. ist ein unabhängiger Zusammenschluss von deutschsprachigen Kritikern. Die Jahrespreise gelten als eines der hochkarätigsten Gütesiegel in der Musikwelt.
Der Preis der deutschen Schallplattenkritik e.V. gab am Freitag, 4. Oktober, die Jahrespreise 2019 bekannt. 134 Titel waren von der Gesamtjury vorgeschlagen worden, 129 davon schafften es auf die Longlist, 11 wählte der Jahresausschuss für einen Preis aus.
Weitere Jahrespreise 2019 gehen an die Dirigentin Mirga Gražinytė-Tyla, ihr City of Birmingham Symphony Orchestra und die Kremerata Baltica für ihre Interpretation zweier Symphonien Mieczysław Weinbergs; an den Dirigenten Guillaume Tourniaire und sein Genfer Ensemble für die Wiederentdeckung der Oper "Ascanio" von Camille Saint-Saëns und an den Komponisten und Pianisten Reinbert de Leeuw und das Collegium Vocale Gent für die Zweiteinspielung der "Via Crucis" von Franz Liszt.
Koningin Maxima reikt Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs uit aan dirigent/componist Reinbert de Leeuw
Winnaar Edison Klassiek 2018
Juryrapport
Al meer dan een halve eeuw geldt Reinbert de Leeuw als één van de grootste vertolkers van de muziek van de afgelopen honderd jaar. Met deze drie cd’s gewijd aan de werken voor solisten, ensemble en koor van de Hongaarse componist György Kurtág (1926) maakte hij wederom een klinkend document van ongekende schoonheid en intensiteit.
György Kurtág kan worden beschouwd als de laatste nog levende vertegenwoordiger van zijn generatie componisten. Zijn werk wortelt stevig in de rijke, westerse muzikale erfenis, maar wordt tegelijkertijd gekenmerkt door een geheel eigen, herkenbare stijl. De grote uitdaging waarvoor de Leeuw en zijn musici zich gesteld zagen, was Kurtágs levenslange worsteling met de notatiewijze van zijn innerlijke klankwereld. Minutieuze arbeid van De Leeuw en ensemble in intensieve samenwerking met de componist resulteerde in dit document, dat de bedoelingen van de componist excellent recht doet.
Het proces van studie en toewijding dat aan deze opname ten grondslag ligt nam vele jaren in beslag, en bleek een wonderbaarlijke reis naar de ultieme uitvoering van deze dramatische, indringende en vaak mysterieuze muziek. Alle uitvoerders presteren op de toppen van hun kunnen, waarbij met name de solistische bijdragen van de vier vocalisten grote indruk maken.
Nog generaties van uitvoerders en luisteraars zullen, met dank aan Reinbert de Leeuw en Asko|Schönberg, deze opname als referentie gebruiken.
SEIZOEN 2018 - 2019
MUZIEKGEBOUW AAN HET IJ, AMSTERDAM
Voor Seizoensbrochure en kaartverkoop 2018 - 2019
Ga naar www.muziekgebouw.nl of neem kontakt op met de kassa 020 - 7882000 (ma - za 14.00 - 18.00 uur)
Prijs voor 'bijzondere podiumprestatie' Nederlands Kamerkoor
Het in Utrecht gevestigde Nederlands Kamerkoor krijgt vanavond de Ovatie 2017. Dat is de klassieke muziekprijs van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD).
De feestelijke uitreiking vindt plaats voorafgaand aan de uitvoering van het Weihnachtsoratorium in TivoliVredenburg. De jury kent de prijs toe voor het concertprogramma met Via Crucis van Franz Liszt en Jetzt Immer Schnee van Sofia Gubaidulina, onder leiding van dirigent Reinbert de Leeuw.
In het juryrapport staat: „In Via Crucis, waarvan het Kamerkoor 31 jaar geleden al dé maatgevende plaatopname maakte, was het welhaast eenstemmige koor meditatief, wijs, eerlijk en breekbaar. In Jetzt Immer Schnee, uitgevoerd samen met het ensemble Asko Schönberg, toonde het ruimtelijk opgestelde koor zich een verzameling stemkunstenaars met eindeloos veel nuances.”
Tournee als prijs
De Ovatie wordt uitgereikt ter ere van een bijzondere podiumprestatie van een musicus die of ensemble dat een belangrijke bijdrage levert aan het Nederlandse muziekleven. De winnaar krijgt als prijs een tournee langs diverse concertpodia. De VSCD-klassiekemuziekjury bestaat uit programmeurs van concertzalen door heel Nederland.
Het Nederlands Kamerkoor is momenteel te horen in de familievoorstelling Beauty en het beest in de Stadsschouwburg. In maart gaat het koor op tournee, samen met Holland Baroque, met Bachs Johannes Passion.
AD / Peter van de Vusse 20-12-17
Im wunderschönen Monat Mai
Rauw en intens - Reinbert de Leeuws bekroonde liederencyclus met actrice | vocaliste Loes Haverkort
Im wunderschönen Monat Mai is Reinbert de Leeuws veelgeprezen en bekroonde muziektheatrale visie op de liederen van Schumann en Schubert met actrice | vocaliste Loes Haverkort in de hoofdrol en De Leeuw zelf op piano.
De romantische liederen bewerkte hij voor stem, piano en ensemble tot een eigenzinnige en kwetsbare, maar wonderschone cyclus. Het is een reis door het leven en de tragische liefde waarin alle menselijke emoties voorbij komen. De rol van de zangeres/actrice is expressief en bewogen, het gaat evenzeer om acteren als zingen. Het is Reinbert de Leeuws keuze om hiervoor een niet geschoolde stem te gebruiken, juist om het kwetsbare en theatrale aspect te benadrukken. Dramatiek is cruciaal; de vertolking van Katja Herbers is rauw en intens. Deze rol zit de jonge én muzikale actrice, met internationaal carrière, als gegoten. In 2008 werd Im wunderschönen Monat Mai bekroond met een Edison.
Na de première van Im wunderschönen Monat Mai (2003) en het verschijnen van de dvd schreef de pers:
‘De Leeuw had voor een smaakvolle, superromantische instrumentatie gezorgd’ (Trouw).
‘De Leeuw heeft z’n 21 liederen even vrijmoedig als virtuoos ingekort of opgerekt, geïnstrumenteerd en vervlochten, consequent zoekend naar het drama en de lyriek, het genie achter de noten, de scherpe klauw van liefde, dood en Sehnsucht’ (de Volkskrant).
‘De Leeuw weet dramatische belangrijke motieven uit te lichten en gebruikt de instrumenten in het ensemble als echte personages in een theaterstuk’ (Luister).
‘De Leeuw en het ensemble zitten schitterend te spelen’ (Het Parool).
do 7, za 9, ma 11, do 14, vr 15 december 2017
Amsterdam Muziekgebouw aan ’t IJ,
Nijmegen De Vereeniging,
Rotterdam De Doelen,
Utrecht TivoliVredenburg,
Eindhoven Muziekgebouw
NB Bij sommige zalen zijn de kaarten (bijna) uitverkocht, wees er snel bij! Kaartverkoop !
Also nominated
Satie
Satie Trois mélodies; Trois autres mélodies; Hymne; Socrate
Barbara Hannigan (soprano), Reinbert de Leeuw (piano)
Winter & Winter 910 234-2
Reviewed August 2016
Reinbert de Leeuw has immersed himself in Satie’s music for many years, and helped Hannigan ‘remove herself’ from their performance of Satie’s quirky cantata Socrate. The resulting intimacy is unusually effective: conversational, enigmatic, elusive, understated, while Satie’s love songs are hypnotically beautiful. This is the outstanding new recording from Satie’s anniversary year.
De Materie
5 april in Amsterdam
6 april in Utrecht
8 april in Den Haag
Het magnum opus van Louis Andriessen
ASKO|SCHÖNBERG KONINKLIJK CONSERVATORIUM
- dirigent Reinbert de Leeuw
- sopraan Kristina Bitenc
- tenor Georgi Sztojanov
- spreekstem Nina van Essen
- spreekstem Elsie de Brauw
Het is het magnum opus van de grootste levende Nederlandse componist: De Materie (1984-1988) van Louis Andriessen.
Met De Materie dwong Louis Andriessen ook over de grens veel respect af. Eigenzinnig en vanuit een rijke muzikale achtergrond reflecteert de componist over de verhouding tussen geest en materie.
Het leverde onlangs nog bejubelde gastvoorstellingen in Amerika en Duitsland op, maar in Nederland wordt het zelden uitgevoerd.
De muziek van De Materie ontstond aan de hand van teksten uit vier verschillende eeuwen. Ze klinkt verstild en ingekeerd bij de mystieke gedachten van Hadewych uit de dertiende eeuw en nerveus en rauw bij de teksten over Mondriaans twintigste eeuw. Maar altijd met die onmiskenbare, rake Andriessen-sound, die wortelt in Stravinsky en tegelijk ook dicht tegen onze moderne popcultuur aanschuurt.
De Materie prijkt bovenaan de lijst 'Best Classical Music of 2016' van The New York Times. Hoofdredacteur Anthony Tommasini noemt het 'a philosophical opera that resists categorization'.
New World Symphony - Miami
USA - Première
Orchestra Concert
SOUNDS OF THE TIMES: NIGHT WALKERS
New World Center
Saturday, April 15 at 7:30 PM
Reinbert de Leeuw, conductor
Joseph Puglia, violin
Program
- Saariaho : Graal théâtre
- de Leeuw : Der nächtliche Wanderer
Master of modern music Reinbert de Leeuw returns to the New World Symphony for the U.S. premiere of one of his own works and an explosive violin concerto.
With a name exposing a clash of sacred and profane, Kaija Saariaho’s Graal théâtre is inspired by writings of King Arthur and the Grail, and spectacularly tackled by contemporary music advocate and consummate violinist Joseph Puglia. In his sweeping symphonic poem Der nächtliche Wanderer, de Leeuw creates a magical world that has been described as “a bath of beauty” and “a high-density monument in music.”
De lijdensweg van Christus, zo meesterlijk verklankt in Liszts Via Crucis, eindigt in Gubaidulina’s witte wereld van sneeuw en kou. Waar belanden we, in de hemel of in de hel? Dirigent Reinbert de Leeuw leidt het Nederlands Kamerkoor en Asko|Schönberg door twee van zijn lijfstukken.
Dirigent en pianist Reinbert de Leeuw (1938) heeft al decennia lang een fascinatie voor de late Liszt, in het bijzonder Via Crucis. In 1986 nam hij het werk op met het Nederlands Kamerkoor, een opname die een Edison won. Zijn opname voor viool en piano uit 2013 won ook een Edison. “Reinbert de Leeuw geeft iedere noot een enorme zeggingskracht. Compositie, klank, interpretatie en concentratie vormen een sublieme eenheid. Dat is de ware virtuositeit,” aldus het juryrapport.
Alle concerten in maart 2017 - in Amsterdam - Leeuwarden - Enschede - Rotterdam - Alkmaar - Nijmegen - Den Haag en Utrecht
Via Crucis
Twee lijfstukken van Reinbert de Leeuw
De lijdensweg van Christus, zo meesterlijk verklankt in Liszts Via Crucis, eindigt in Goebaidoelina’s witte wereld van sneeuw en kou. Waar belanden we, in de hemel of in de hel? Dirigent en pianist Reinbert de Leeuw leidt het Nederlands Kamerkoor en Asko|Schönberg door twee van zijn lijfstukken.
De Leeuw heeft al decennia lang een fascinatie voor de late Liszt, in het bijzonder Via Crucis. In 1986 nam hij het werk op met het Nederlands Kamerkoor, een opname die een Edison won. Zijn opname voor viool en piano uit 2013 werd ook bekroond met een Edison.
De muziek van de Russische-Tataarse componiste Sofia Goebaidoelina heeft een spiritueel karakter. Nu eeuwig sneeuw schreef ze speciaal voor het voormalige Schönberg Ensemble en het Nederlands Kamerkoor. De cantate schildert met afgewogen klankkleuren een Russisch winterklankschap. Wervelende houtmotiefjes en neurotisch suizende strijkers schetsen snijdende windvlagen en een sneeuwstorm.
Het werk straalt een onheilspellende kracht uit. De muziek van Goebaidoelina werd in Nederland bekend dankzij de inspanningen van de gerenommeerde violist Gidon Kremer en van Reinbert de Leeuw zelf. De inmiddels 85-jarige componiste is meerdere malen onderscheiden.
Reinbert de Leeuw in De wereld draait door over zijn fascinatie
Amsterdamse Matthäus Passion in de bioscopen
Een registratie van de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach, opgenomen in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, is dit voorjaar in de bioscopen te zien. Het gaat om een integrale uitvoering onder leiding van Reinbert de Leeuw, die vorig jaar is opgenomen.
Cherry Duyns maakte de film, die vanaf 16 maart in verschillende filmtheaters te bezoeken is. Andreas Wolf zingt de Christuspartij,
Benedikt Kristjánsson die van de evangelist. Verder werken onder meer Holland Baroque en het Nederlands Kamerkoor mee. Concertmeester is Judith Steenbrink.
Kapot van
De filmproductie is een vervolg op Duyns' documentaire De Matthäus Missie van Reinbert de Leeuw. Deze ging over de voorbereidingen voor de uitvoering. De Leeuw is kapot van de Matthäus: "Als ik mij de rest van mijn leven alleen nog maar met de Matthäus Passion zou moeten bezig houden, zou ik dat zo doen," zei hij eens.
ANP - 14 februari 2017
Kristallen Film voor De Matthäus Missie van Reinbert de Leeuw
De Matthäus Missie van Reinbert de Leeuw, een documentaire van Cherry Duyns, heeft de Kristallen Film status bereikt. Na de première op het afgelopen Nederlands Film Festival zagen ruim 10.000 bezoekers de film in de bioscoop.
Regisseur Cherry Duyns volgde de 78-jarige pianist, componist en dirigent Reinbert de Leeuw, die toewerkt naar een uitvoering van Bachs Matthäus Passion, vanaf de eerste repetitiedagen met orkest Holland Baroque, het Nederlands Kamerkoor en solisten Joanne Lunn (sopraan), Delphine Galou (alt), Christopher Watson (tenor), Tomáš Král (bas), Andreas Wolf (Christus), Benedikt Kristjánsson (evangelist) tot de uitvoering in de Amsterdamse Nieuwe Kerk.
De Matthäus Missie van Reinbert de Leeuw is geregisseerd door Cherry Duyns en geproduceerd door Interakt (René Mendel, Mira Mendel) in coproductie met de VPRO. De film is tot stand gekomen met een bijdrage van het CoBO fonds, en werd in distributie ondersteund door het Nederlands Filmfonds. De distributie van de documentaire is in handen van Cinema Delicatessen in samenwerking met Mokum Filmdistributie. DE documentaire is momenteel in zeven Nederlandse filmtheaters te zien.
De Gouden Film, Platina Film en Diamanten Film worden door het Nederlands Film Festival en het Nederlands Filmfonds toegekend wanneer er voor een Nederlandse film tijdens de roulatie respectievelijk 100.000, 400.000 en 1.000.000 bioscoopkaartjes zijn verkocht. De Kristallen Film wordt uitgereikt aan Nederlandse documentaires die 10.000 bioscoopbezoekers hebben getrokken.
De Matthäus Missie is de zevende documentaire die dit jaar de Kristallen Film status behaalt.
Redactie Entertainment Business - 20 december 2016
Eredoctoraat Leuven voor Reinbert de Leeuw
Pianist, componist en dirigent Reinbert de Leeuw heeft dinsdag een eredoctoraat van de Katholieke Universiteit Leuven gekregen.
De 78-jarige Amsterdamse musicus ontving deze uit handen van de Vlaamse rector Rik Torfs, op voordracht van de letterenfaculteit.
In zijn lofrede roemde professor Pieter Bergé De Leeuw als een onvermoeibare pionier en voorvechter van de muziek van de 20e en 21e eeuw.
"In een veelheid van gedaanten heeft hij er zijn hele leven naar gestreefd om nieuwe, intussen weliswaar vaak meer dan honderd jaar oude, muziek toegankelijk en geloofwaardig te maken bij een breed publiek."
De Leeuw maakte ook naam als opiniemaker, organisator, concertdramaturg, pedagoog en onderzoeker. In 2004 werd hij benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit Leiden.
ANP - 4 oktober 2016
